Kabinet stelt vier prioriteiten voor de toekomst van waterstof
Op 16 januari 2025 vond het commissiedebat Waterstof, groen gas en andere energiedragers plaats. In het debat zijn de stappen en obstakels besproken in de transitie naar duurzame energiedragers. Geerte de Jong, expert waterstofketens van New Energy Coalition volgde het debat om de beleidsontwikkelingen rondom waterstof te duiden.
De ontwikkeling van de waterstofmarkt verloopt trager dan verwacht, vooral omdat niet alle noodzakelijke randvoorwaarden, zoals infrastructuur en windparken, aanwezig zijn. Hierdoor wordt het lastiger om de ambitie van 4 gigawatt elektrolysecapaciteit in 2030 te realiseren. De exacte gevolgen hiervan worden door het kabinet in het voorjaar vastgesteld, wanneer er meer duidelijkheid is over de infrastructuur (via een nieuw uitrolplan), het aanbod (uitkomsten OWE) en de marktvraag.
Het kabinet heeft vier prioriteiten gesteld:
- Heldere wet- en regelgeving.
- Betrouwbare aanleg en realisatie van infrastructuur.
- Instrumenten om productie en import op te schalen.
- Een robuust beleidskader voor blauwe en andere koolstofarme waterstof.
Om de gehele waterstofmarkt en waardeketen te stimuleren, zijn er diverse subsidieregelingen beschikbaar. Denk hierbij aan de SDE++-regeling voor waterstofprojecten, DEI+ en GroenvermogenNL voor kleinschalige elektrolyseprojecten in de demonstratie- en pilotfase, en de OWE-tender die de onrendabele top van waterstofproductie subsidieert.
Aandacht voor hernieuwbare waterstof in Noord-Nederland
Voor Noord-Nederland is er specifiek aandacht voor het instrumentarium rondom hernieuwbare waterstof. Dit betreft financiële regelingen voor bedrijven die willen investeren in elektrolysecapaciteit en bedrijven die voor hun verduurzaming moeten kiezen tussen hernieuwbare waterstof, CCS of directe elektrificatie. De definitieve besluitvorming hierover vindt plaats in het voorjaar. Daarnaast is er aandacht voor het vereenvoudigen van lokale waterstofproductie, waarbij het kabinet gemeenten wil ondersteunen bij het vergunningentraject.
Betrouwbare waterstofinfrastructuur
Een betrouwbare transport- en opslaginfrastructuur is essentieel om vraag en aanbod van waterstof met elkaar te verbinden. Ondernemers moeten duidelijkheid hebben over de infrastructuur voordat zij kunnen investeren. Nederland behoort tot de eerste landen die gestart zijn met de aanleg van een waterstofinfrastructuur.
Voor een groot aantal tracés zijn de ruimtelijke procedures al gestart, en in Rotterdam is de aanleg van de infrastructuur inmiddels begonnen. Naar verwachting zullen de leidingen in de vier industriële clusters aan de kust, waaronder Eemshaven, uiterlijk in 2030 gereed zijn. De belangrijke Delta-Rijn-corridor, die een grote rol speelt in de waterstofmarkt, wordt naar verwachting tussen 2031 en 2032 voltooid.
Nederland als knooppunt in mondiale waterstofhandel
Het kabinet zet sterk in op energiediplomatie om de leveringszekerheid te vergroten en Nederland te positioneren als knooppunt in de mondiale waterstofhandel. Hierbij wordt gekeken naar verschillende vormen van waterstofdragers.
Een concreet voorbeeld van deze internationale samenwerking is het werkbezoek van Koning Willem-Alexander en ministers in het najaar van 2024 aan Noorwegen en Denemarken. Tijdens dit bezoek werd gesproken over pijpleidingen, blauwe waterstof en toepassingen in de maritieme sector.
Subsidies ter ondersteuning van innovatie in de maakindustrie
Daarnaast stimuleert het kabinet de ontwikkeling van de Nederlandse maakindustrie. In Nederland produceren meer dan honderd bedrijven, waaronder startups, onderdelen voor elektrolysers en andere apparatuur. Om deze sector toekomstbestendig te maken, werkt het kabinet samen met bedrijven en kennisinstellingen aan circulariteit, PFAS-vrije alternatieven en het gebruik van minder kritieke materialen.
Om deze ontwikkelingen te ondersteunen, worden subsidies verstrekt, waaronder via GroenvermogenNL. Met een budget van €150 miljoen worden regelingen zoals de IMKE-regeling en Learning Communities ingezet om innovatie en samenwerking in de maakindustrie te bevorderen.
Belang van stabiel en daadkrachtig overheidsbeleid
De commissie benadrukt het belang van een stabiel en daadkrachtig overheidsbeleid. Voor ondernemers is het cruciaal dat er heldere kaders zijn voordat zij kunnen investeren. Hoewel de commissie aantoont dat er al veel regelingen bestaan en flink wordt geïnvesteerd in waterstof, is er nog veel werk aan de winkel.
“De waterstof-economie draait pas echt goed bij een surplus aan hernieuwbare energie, wat nu nog niet op orde is. Daarnaast is infrastructuur een kernvoorwaarde, zowel voor Nederlandse ondernemers als voor import en internationale waterstofhandel.”
- Geerte de Jong, New Energy Coalition
De commissie kijkt met veel verwachting vooruit naar de Voorjaarsnota. Deze moet meer duidelijkheid bieden over de vervolgstappen en plannen voor 2025 en de jaren daarna.
